Akademik yazılar dünyasına adım attığınızda, en önemli becerilerden biri de doğru ve tutarlı bir şekilde kaynak göstermektir. Kaynakça, sadece dürüstlüğünüzü göstermekle kalmaz, aynı zamanda araştırmanızın güvenilirliğini artırır ve okuyucuların kaynaklara kolayca ulaşmasını sağlar. Peki, bu karmaşık görünen süreç aslında nasıl işler? Bu rehberde, en yaygın kullanılan iki kaynak gösterme stili olan APA ve MLA formatlarını ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz ve bu formatların inceliklerini anlaşılır bir dilde açıklayacağız. Amacımız, kaynak gösterme işlemini bir zorunluluktan ziyade, araştırmanızın ayrılmaz bir parçası haline getirmenize yardımcı olmak.
Neden Kaynak Göstermeliyiz?
Kaynak göstermek, akademik dürüstlüğün temel taşıdır. Başkasının fikirlerini veya çalışmalarını kendi fikirlerinizmiş gibi sunmak (intihal), hem etik olmayan hem de akademik açıdan ciddi sonuçları olan bir davranıştır. Ancak, kaynak göstermenin faydaları sadece intihali önlemekle sınırlı değildir.
- Araştırmanızın Güvenilirliğini Artırır: Kaynak göstermek, iddialarınızı destekleyen güvenilir kaynaklara dayandığınızı gösterir.
- Okuyucuların Kaynaklara Ulaşmasını Sağlar: Kaynakça, okuyucuların daha fazla bilgi edinmek için kullandığınız kaynaklara kolayca ulaşmasını sağlar.
- Yazarların Haklarını Korur: Kaynak göstermek, kullandığınız kaynakların yazarlarına hak ettikleri değeri verir.
- Akademik Tartışmaya Katkıda Bulunur: Kaynak göstermek, kendi fikirlerinizi mevcut bilgi birikimiyle ilişkilendirerek akademik tartışmaya katkıda bulunmanızı sağlar.
APA ve MLA: İki Popüler Kaynak Gösterme Stili
APA (American Psychological Association) ve MLA (Modern Language Association) stilleri, akademik dünyada en yaygın kullanılan kaynak gösterme formatlarıdır. Her iki stil de benzer amaçlara hizmet etse de, formatlama kuralları ve vurguları farklıdır.
- APA: Genellikle sosyal bilimlerde (psikoloji, sosyoloji, eğitim vb.) kullanılır. APA stili, yazarın soyadını ve yayın yılını vurgular.
- MLA: Genellikle beşeri bilimlerde (edebiyat, dilbilim, sanat vb.) kullanılır. MLA stili, yazarın soyadını ve sayfa numarasını vurgular.
Peki, hangi stili kullanmanız gerekiyor? Bu genellikle eğitmeniniz veya derginizin yönergeleri tarafından belirlenir. Şüpheniz varsa, her zaman yönergeleri kontrol edin veya eğitmeninize danışın.
APA Stili: Adım Adım Kaynak Gösterme Rehberi
APA stili, özellikle yazarın soyadı ve yayın yılına odaklanarak, bilginin kaynağını hızlı bir şekilde belirlemeyi amaçlar. İşte APA stilinde kaynak gösterme konusunda bilmeniz gerekenler:
Metin İçi Göndermeler (In-Text Citations)
Metin içinde bir kaynaktan bahsettiğinizde, yazarın soyadını ve yayın yılını parantez içinde belirtmeniz gerekir.
- Tek Yazar: (Smith, 2020)
- İki Yazar: (Smith & Jones, 2020)
- Üç veya Daha Fazla Yazar: (Smith et al., 2020) (İlk göndermeden sonra)
- Doğrudan Alıntı: "Doğrudan alıntı yaparken tırnak işaretleri kullanılır" (Smith, 2020, s. 25). (Sayfa numarası eklenir)
Önemli Not: et al. kısaltması, "ve diğerleri" anlamına gelir ve üç veya daha fazla yazarlı kaynaklarda kullanılır.
Kaynakça (References)
Kaynakça, çalışmanızın sonunda yer alan ve kullandığınız tüm kaynakların tam listesini içeren bölümdür. APA stilinde, kaynaklar alfabetik sıraya göre düzenlenir ve asılı girinti kullanılır (ilk satır normal girintiye sahipken, sonraki satırlar biraz içeride başlar).
Kitap:
- Soyadı, A. A. (Yayın Yılı). Kitap başlığı. Yayıncı.
Örnek:
- Smith, J. (2020). The psychology of happiness. Penguin Books.
Makale:
- Soyadı, A. A., & Soyadı, B. B. (Yayın Yılı). Makale başlığı. Dergi Adı, Cilt(Sayı), Sayfa aralığı. DOI (varsa)
Örnek:
- Smith, J., & Jones, L. (2020). The impact of social media on mental health. Journal of Abnormal Psychology, 129(3), 250-265. doi:10.1037/abn0000001
Web Sitesi:
- Soyadı, A. A. (Yıl, Ay Gün). Sayfa başlığı. Web sitesi adı. URL
Örnek:
- Smith, J. (2023, March 15). Understanding APA style. Purdue OWL. https://owl.purdue.edu/owl/research_and_citation/apa_style/apa_style_introduction.html
Ek İpuçları:
- italik kullanımı APA stilinde önemlidir. Kitap başlıkları, dergi adları ve cilt numaraları italik yazılır.
- DOI (Digital Object Identifier) numarası varsa, makale kaynağında mutlaka belirtilmelidir.
- Web sitesi kaynaklarında, yazar adı yoksa, kurumun adı yazar olarak kullanılabilir.
MLA Stili: Edebiyat Dünyasının Kaynak Gösterme Standardı
MLA stili, özellikle beşeri bilimlerde yaygın olarak kullanılır ve yazarın soyadı ve sayfa numarasına odaklanır. İşte MLA stilinde kaynak gösterme konusunda bilmeniz gerekenler:
Metin İçi Göndermeler (In-Text Citations)
MLA stilinde, metin içinde bir kaynaktan bahsettiğinizde, yazarın soyadını ve sayfa numarasını parantez içinde belirtmeniz gerekir.
- Tek Yazar: (Smith 25)
- İki Yazar: (Smith and Jones 25)
- Üç veya Daha Fazla Yazar: (Smith et al. 25) (İlk göndermeden sonra)
- Yazar Adı Cümlede Geçiyorsa: Smith (20) argues that… (Sadece sayfa numarası parantez içinde belirtilir)
Önemli Not: Eğer kaynakta sayfa numarası yoksa (örneğin, bir web sitesi), sayfa numarası belirtilmez.
Çalışılan Eserler (Works Cited)
Çalışılan Eserler, çalışmanızın sonunda yer alan ve kullandığınız tüm kaynakların tam listesini içeren bölümdür. MLA stilinde, kaynaklar alfabetik sıraya göre düzenlenir ve asılı girinti kullanılır.
Kitap:
- Soyadı, Adı. Kitap Başlığı. Yayıncı, Yayın Yılı.
Örnek:
- Smith, John. The Art of Storytelling. Penguin Books, 2020.
Makale:
- Soyadı, Adı. "Makale Başlığı." Dergi Adı, Cilt, Sayı, Yayın Yılı, Sayfa Aralığı.
Örnek:
- Smith, John. "The Power of Narrative in Film." Film Quarterly, vol. 74, no. 2, 2020, pp. 50-65.
Web Sitesi:
- Soyadı, Adı. "Sayfa Başlığı." Web Sitesi Adı, Yayın Tarihi (varsa), URL. Erişim Tarihi.
Örnek:
- Smith, John. "Understanding MLA Style." Purdue OWL, 15 Mar. 2023, owl.purdue.edu/owl/research_and_citation/mla_style/mla_style_introduction.html. Accessed 20 Apr. 2023.
Ek İpuçları:
- "Çalışılan Eserler" başlığı, sayfanın ortasında yer almalıdır.
- MLA stilinde, dergi adları ve kitap başlıkları italik yazılır. Makale başlıkları ise tırnak içinde yazılır.
- Web sitesi kaynaklarında, erişim tarihi belirtmek önemlidir çünkü web sitelerinin içeriği zamanla değişebilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
-
Soru: Hangi kaynak gösterme stilini kullanacağımı nasıl bileceğim?
- Cevap: Genellikle eğitmeniniz veya derginizin yönergeleri hangi stili kullanmanız gerektiğini belirtir. Şüpheniz varsa, yönergeleri kontrol edin veya eğitmeninize danışın.
-
Soru: Bir kaynağın birden fazla yazarı varsa ne yapmalıyım?
- Cevap: APA stilinde, üç veya daha fazla yazar varsa, ilk göndermeden sonra "et al." kısaltması kullanılır. MLA stilinde ise, ilk göndermede tüm yazarların adları belirtilir.
-
Soru: Bir web sitesinin yazarı veya yayın tarihi yoksa ne yapmalıyım?
- Cevap: Yazar adı yoksa, kurumun adı yazar olarak kullanılabilir. Yayın tarihi yoksa, "n.d." (no date) kısaltması kullanılabilir.
-
Soru: Doğrudan alıntı yaparken sayfa numarası belirtmek zorunda mıyım?
- Cevap: Evet, hem APA hem de MLA stilinde, doğrudan alıntı yaparken sayfa numarası belirtmek zorunludur.
-
Soru: Kaynak gösterme araçları kullanmalı mıyım?
- Cevap: Kaynak gösterme araçları, kaynakları formatlamanıza yardımcı olabilir, ancak her zaman doğruluğunu kontrol etmeniz önemlidir.
Sonuç
Kaynak gösterme, akademik yazının önemli bir parçasıdır ve doğru ve tutarlı bir şekilde yapılması gerekir. Bu rehberde, APA ve MLA stillerinin temel prensiplerini ve kurallarını inceledik. Unutmayın, kaynak gösterme sadece bir zorunluluk değil, aynı zamanda araştırmanızın güvenilirliğini artırmanın ve akademik topluluğa katkıda bulunmanın bir yoludur. Bu bilgileri kullanarak, artık kaynak gösterme konusunda daha güvenli ve yetenekli olabilirsiniz. Başarılar dileriz!
